Fatih TABUR
DEVA Partisi Sivas İl Başkanlığı tarafından “Sivas'ta Afet ve Depreme Yönelik, Binalarda ve İmara Uygun Arsalarda Uyulması Gereken Teknik Kurallar, Öneri ve Tavsiye Raporu” hazırlandı.
Raporda; Sivas’ta yapılan zemin iyileştirmeler ve zemin etütleri hakkında tavsiyelerde bulunuldu.
Sivas’ta sıvılaşma riski olan alanlarda zemin iyileştirme uygulamasının zemin iyileştirmeleri tekniğine uygun yapılması gerektiği belirtilen raporda; “Zemin iyileştirme işlemi ruhsata tabi yapılmalı, imalatçı firma yapılan imalattan sorumlu olmalıdır. Zemin iyileştirmelerin yetkin firmalar tarafından yapılmalı ve imalatı bittikten sonra belediye ve yapı denetim firması tarafından denetlenmeli, deney düzenekleri belediye bünyesinde kurulacak laboratuvarlarda, sağlıklı denetimleri yapılmalıdır. İl ve ilçe belediyeleri, zemin etütlerini, teknik personellerince, arazide yerinde denetlemeli; bunlar kayıt altına alınmalıdır. Tüm il ve ilçe belediyeleri, yeterli teknik personel bulundurmalı, belediye meclislerinde liyakatli teknik insanlara yer vermelidir. Zemin etüt çalışmalarında paleo sismoloji çalışması yapılmalıdır. Yüksek katlarda, sıvılaşma olan yerlerde, fore kazıklı iyileştirme sistemi kullanılmalıdır. Toprak numuneleri, arazide seri numaralı tutanakla mühürlenerek kayıt altına alınıp, en geç 24 saat içinde laboratuvar testine girmelidir. Sivas’ta jipsli zeminlerde, iyileştirme imalatlarında sülfata dayanıklı çimento kullanılmalı, bunun için Sivas’ta sülfata dayanıklı çimento üretimi teşvik edilmelidir. Belediye ve diğer resmi kurumlar bünyelerinde geoteknik mühendisi bulundurmalı ve geoteknik mühendisi, arazide iyileştirme yapılırken yerinde denetleme yapmalıdır. Seçilecek bir kolonda süreklilik testlerinin ve sismik testlerinin yapılması gereklidir. Zeminde sıvılaşma problemi olan bölgelerde, kat yüksekliklerinin gözden geçirilmesi, düşük yoğunluklu inşaat alanları oluşturulması önem arz etmektedir” denildi.
EN AĞIR YAPTIRIMLARLA CEZALANDIRILMALI
DEVA; mimari ve statik projelerin hazırlanması sırasındaki tavsiyeleri ise şu şekilde sıraladı:
“İmar aflarına son verilmeli ve bununla ilgili mevzuatta bununla ilgili maddeler mülga edilmelidir. Mevzuatlar sade ve herkesin anlayacağı şekilde sadeleştirilmeli farklı yorumlara sebep olacak uygulamalardan kaçınılmalıdır. Sivas’ta imar barışından faydalanan yapılar incelenmeli, yapılan kat ilaveli ve kolon kesmeli yapılar tespit edilip tekrar incelenmeli, gerekli yerlerde güçlendirme yapılmalı. Sivas’taki yapılar, ilgili kurumlardan oluşturulacak teknik komisyonlarla, belirli periyotlarla incelenmeli, varsa projesine aykırı eklentiler tespit edilmelidir. Taşıyıcı sisteme yapılan müdahale, eksiltme gibi hayati konular tespit edildiğinde en ağır yaptırımlarla cezalandırılmalı, yetkin firmalarca müdahale edilip eski haline getirilmelidir. Bina altında yapılan ekmek ve pide fırınlarının yapımında, binanın betonunu koruyucu yalıtım yapılmalıdır. Yeni projelerde fırın imalatına yönelik uygulama projesi istenmelidir. Tüm binalardaki konut ve işyerlerinde yapılması düşünülen tadilatlar, kapsamlarına göre sınıflandırılmalıdır. Kapsamlı tadilatlar, ilgili mühendislik ve mimarlık hizmetlerini alarak ruhsatlandırılmalı, ilgili belediyelerince denetlenip, tadilat ruhsatları ile kayıt altına alınmalıdır. Binalarda 2023 yılından itibaren, proje harici yapılacak ruhsatsız tadilatlara ağır yaptırımlar getirilmelidir. Vatandaşın talebi doğrultusunda; Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca yetkilendirilen kurum ve kuruluşlarca, yapıların taşıyıcı kısım ve eklentilerinin karot ve röntgen hizmetini yaparak, vatandaşın bilgilendirilmesi sağlanmalıdır. Depreme zayıf binaların güçlendirilmesinde, devlet teşviki verilip, güçlendirme yapacak bina sakinlerine faizsiz ve uzun vadeli kredi imkânı ile destek verilmelidir. Ayrıca bu firmalar belediye veya ilgili kurumlar tarafından da denetlenmelidir. Yeni mezun mühendis ve mimarlara, en az 5 yıl ofisi ve şantiyelerde çalışma şartı getirilmeli, imza yetkisi ya Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca ya da meslek odalarını yapacağı sınava tabi olarak verilmeli sahada staj zorunluluğu getirilmelidir. Müteahhitlik sistemi yeniden gözden geçirilerek mimar ve mühendisler dışında müteahhitlik yetkisi verilmemeli, verilecekse muhakkak anahtar teknik personel çalıştırılması ya da şirket ortağının teknik kişi olması zorunlu olmalıdır. Yapı denetim firmalarında görev alan denetçilerin meslekte en az 10 yılı ofis ve şantiyelerde çalışma zorunluluğu getirilmelidir. Yapı denetim şirketlerindeki teknik personellerdeki çalışma yaş sınırı, kamudaki emeklilik yaşı ile eş değer olmalıdır. Şantiye şefliğinin başka iş yapması sınırlandırılarak, yetkin mühendis ve mimarlarca yapılması ve şantiye şefliğinin aktif olarak yapılması sağlanmalıdır. İş makinası operatörlerinin yetkinlik belgeleri kontrol edilmeli, periyodik eğitimleri verilmelidir. Betona yetkisiz su vermelerin önüne geçilmelidir. İnşaat sırasında, beton dökme ve kalıp sökme imalat süreleri, şantiye şefince denetlenmelidir. Sivas’ta il sınırlarında sertifikalı usta çalıştırılması denetlenmeli, imalatlarda ustaların sorumluluk imzasının alınması sağlanmalıdır. Belediyelere ve ilgili resmi kurumlara KPSS harici teknik personel alımlarında, liyakat ve tecrübeye önem verilmelidir. Sivas’a bağlı tüm ilçe belediyelerinin fen işleri müdürlüklerinde, teknik personelin çalıştırılması sağlanmalıdır. Meslek odaları eğitici kurslar düzenlemeli, meslek odalarının yetkisi artırmalıdır. Cumhuriyet Üniversitesi İnşaat mühendisliği geoteknik bölümünün aktif hale gelmesi, asistan alınması ve günümüz teknolojisine uygun laboratuvar kurulması gerekmektedir. Projedeki sıhhi ve ısıtma tesisatı ile elektrik tesisatı hatları taşıyıcı sisteme zarar vermeyecek şekilde planlanmalıdır.”
İMAR PLANLARI YENİDEN GÖZDEN GEÇİRİLMELİ
Raporda; Sivas il sınırlarında yapılacak imar çalışmalarında belediyelerin dikkat etmesi gereken hususlara ilişkin ise şu önerilere yer verildi:
“Sivas’ın zemin açısından güvenli bölgelerinden biri olan, kuzey çevre yolunun bulunduğu, yaklaşık 500 bin nüfusun ön görüldüğü alanın imara teşvik edici yatırımlara yönlendirilmesi ve kuzey çevre yolunun ivedilikle yapılması gerekmektedir. İmar adaları oluşturulurken yapı yüksekliği ile yol genişliği arasındaki ilişki, şehir planlamalarında göz önünde olmalıdır. Yıkım veya afet sonrası trafiğin sağlıklı akışını sağlamak birinci öncelik olmalıdır. Sivas’ta imara açılacak büyük alanların, ada pafta ölçeğinde, jeolojik etüt ve incelemeler sonucunda, AFAD’dan görüş alınarak konunun muhatabı meslek odaları ile istişare edilip, belediye meclisinde görüşülüp onaylanmalıdır. İmar planları yeniden gözden geçirilerek, konut alanlarında, kat rejimi arazi yapısına göre planlanmalıdır. İmar planları ile parselasyon planları eş zamanlı olarak onaylanmalı ve buna göre uygulama yapılmalıdır. İmar planları onaylandıktan sonra tadilat yapılmasının önüne geçilmelidir.”