Vakıflar Genel Müdürlüğü ve Sivas Vakıflar Bölge Müdürlüğü, bu konuda uzun yıllardır çeşitli çalışmalar yürütürken, yıkılma tehlikesi bulunan 400 ton ağırlığındaki minarenin kurtarılması için somut bir proje ve çalışma ortaya konulamadı.
ERSAN ARSLAN
Sivas’ın önemli tarihi yapılarından bir tanesi olan tarihi Ulu Camii’nin eğik minaresinin kurtarılması için başlatılan çalışmaların akıbeti merak konusu oldu. 10 metrekarelik bir alanda inşa edilen 35 metre yüksekliğinde ve kendi eksenine göre 25 derecelik bir eğime sahip olan tarihi minarenin kurtarılması için daha önce oluşturulan iki ayrı proje uygulanabilir olmadığı gerekçesi ile rafa kaldırılmış, daha gerçekçi bir proje için çalışma başlatılmıştı. O dönem görevde olan Sivas Vakıflar Bölge Müdürü Ali Veral’ın yoğun gayretleri ile çalışmalar hız kazanırken, bu alanda uzman olan İtalyan Mimar Nicola Berluchi’de Sivas’a gelerek tarihi Ulu Cami’de incelemelerde bulunmuştu. Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün yakından ilgilendiği çalışmalar kapsamında Berluchi’nin de bir rapor hazırlayarak tarihi yapının kurtarılmasına yönelik proje çalışmasına katkıda bulunacağı belirtilmişti. Ancak, 2013 yılında hız kazanan çalışmalarla ilgili somut bir adım atılamadı.
ÇALIŞMALAR
ASKIYA MI ALINDI…
Tarihi Ulu Camii’nin minaresinin kurtarılması ile ilgili daha önce hazırlanan projelerin uygulanabilir olmadığını belirten ve bu konuda yeni bir projeye ihtiyaç olduğunu söyleyen Sivas Vakıflar Bölge Müdürü Ali Veral’ın girişimleri genel müdürlük nezdinde de kabul görmüş, tarihi minare için kapsamlı ve uygulanabilir bir proje hazırlanması için start verilmişti. Bu çalışmalardan uzun süredir bir netice alınamazken, minarenin kurtarılması için somut bir çalışma yapılamaması ‘Çalışmalar askıya mı alındı?’ Sorusunu akıllara getirdi. Öte yandan, 2015 milletvekili seçimleri için görevinden istifa ederek Kayseri’den AK Parti milletvekili aday adayı olan Sivas Vakıflar Bölge Müdürü Ali Veral’ın, görevine dönüp dönmeyeceği merak edilirken, Veral’in görevine dönmemesi halinde bu çalışmaların tamamen sekteye uğramasından endişe ediliyor.
‘TARİHİ MİNARE
KURTARILACAK’
2013 yılında İtalyan Mimar Berluchi ile birlikte Sivas’a gelen Vakıflar Genel Müdür Yardımcısı Ali Hürata, kent merkezindeki tarihi Ulu Camii’nin eğik minaresi ile ilgili titiz bir çalışma yürüttüklerini belirterek, minarenin kurtarılmasına yönelik en uygun çalışmayı belirleyebilmek için incelemede bulunduklarını söylemişti.
Bu konuda, gazetemize özel açıklamalarda bulunan Hürata, İtalyan restoratör Berluchi ve diğer uzmanların yapılan incelemelerin ardından rapor hazırlayacağını, bu raporun ardından daha net bir düşüncenin ortaya çıkacağını söylemişti.
Hürata, ‘Ulu Camii’nin minaresi ile ilgili yapılabilecek çalışmalar incelemelerimizin ardından ortaya koyabileceğiz. Amaç hep daha iyi anlamaya yönelik. O yüzden göreve geldiğimizde ‘biz bir proje genelgesi hazırlayalım, proje sürecini çok uzun tutalım’ dedik. Buradaki araştırma ve inceleme çalışmalarından, İtalyan uzmanların bize sunacakları, rapor ve önerilerden sonra ve değerli hocalarımızın katkıları ve onlardan alacağımız görüşler doğrultusunda Ulu Camii’nin minaresine nasıl bir müdahalede bulunacağımızı belirleyeceğiz. Önce gündeme gelen öneriler, halatlarla germe çekme gibiydi. Bunlar pek itibar görmedi. Restorasyonda önemli olan şu, minimum müdahale, maksimum koruma. Biz ne kadar az müdahale edebilirsek o kadar iyi oluyor. Biz bunu yapabiliyorsak doğru bir şey yapıyoruz demektir. O açıdan gelen öneri, proje ve teklifleri ince eleyip sık dokuyoruz. Önü arkası, ne getirir düşüncesi ile bütün çabamız yapıya ilişkin bilinmeyenleri ortaya çıkarma noktasında’ ifadelerini kullanmıştı.
ÇALIŞMALAR BİRAN ÖNCE
BAŞLATILMALI
Kent halkı, zamanla kazandığı eğim ve yıpranmış görüntüsü ile büyük endişe uyandıran 400 ton ağırlığındaki tarihi minare ile ilgili çalışmaların biran önce başlatılmasını bekliyor. Meydana gelebilecek bir yıkılma durumunda telafisi mümkün olmayacak hasarların ortaya çıkabileceğini ve bir tarihin yok olacağını belirten vatandaşlar, bu konuda gayretli çalışmalar yapıldığını ancak somut bir adım atılamadığını belirterek, sürecin hızlandırılmasını istedi. Bu konuda Milli Savunma Bakanı İsmet Yılmaz ve Sivas milletvekillerinin de devreye girmesini beklediklerini kaydetti.
ULU CAMİİ…
Sivas Kültür Envanteri'nde yer alan bilgilere göre, Merkez Ulu Camii 1196-1197'de II. Kılıç Arslan'ın oğlu Kutbettin Melik Şah'ın saltanatları zamanında Kul Ahi'ye yaptırılmıştır. İkinci kitabeden de caminin I. İzzettin Keykavus döneminde, 1212 yılında onarıldığı anlaşılmaktadır. Camiinin asıl ibadet alanı ahşap tavan üst örtülü sistemi 1955 yılı onarımında tamamen değiştirilerek ahşap taklidi betonarme haline getirilmiş, akıntıyı önlemek amacıyla üzeri bakır kaplı kırma çatı ile örtülmüştür.
Anadolu Camii mimarisinde Urfa Ulu Camii'nden sonra en erken tarihli son cemaat yerine sahip olan ve üç yönden girişi bulunan avlulu ilk camilerdendir. Güney duvarına dikey olarak düzenlenmiş 11 sahında, 50 yığma ayak birbirine sivri kemerlerle bağlanmıştır. Ulu Cami, 54.70 x33.70 miç ölçülerindedir.