Her ilacın doz ve kullanım-bitiş süresinin farklı olduğunu ancak, birden çok ilaç kullanan raporlu hastaların ilaçlarını topluca yazdırmak istediklerini belirten Akkuş, bu durumda, daha önceden biten ilaç 3 kutu da yazılsa belirlenen sürede alınmadığı için sistemin bir kutu ödediğini söyledi. Akkuş, hastaların mağduriyet yaşamamaları için ilaç kullanım sürelerini iyi takip etmeleri gerektiğini belirtti.
ERSAN ARSLAN
37. Bölge Sivas Eczacı Odası (SEO) Başkanı Uğur Akkuş, raporlu hastaların mağduriyet yaşamamaları için ilaç kullanım sürelerini iyi takip etmeleri gerektiğini söyledi. Muayene ve reçete ücretlerine de değinen Akkuş, özellikle raporlu hastaların ek ücret ödememeleri için, ilaçlarını aile hekimlerine giderek yazdırabileceklerini söyledi. Akkuş, birçok kez kontrol için doktora giden ve ilaç yazdırmayan hastaların en son yazdırdıkları reçete ile eczaneye gittiklerinde, toplu muayene ücretleri ile karşılaştığını, bu durumun zaman zaman eczacı ile hastayı karşı karşıya getirdiğini belirtti.
Akkuş, sağlık kurum ve kuruluşları ile eczane ve hekimlerin ortak kullandığı medula sistemi, SGK’nın ilaç ödeme koşulları, raporlu hastaların ilaç kullanım süreleri, katkı payı ve muayene ücretleri ile ilgili önemli açıklamalarda bulundu.
TÜM İŞLEMLER, MEDULA
ÜZERİNDEN YAPILIYOR
Eski sistemde doktor ne kadar ilaç yazarsa o kadar ilacın eczaneden alınabildiğini ve ilaçta savurganlık ve israfın yaşandığını belirten Akkuş, tüm iş ve işlemlerin elektronik ortamda takip edilip düzenlendiği ‘Medula’ sistemi ile birlikte hem bu israfın önüne geçildiğini hem de tüm işlemlerin kayıt ve takip altına alındığını belirtti.
Medula ile hekimin ilaç bilgilerini sisteme girip elektronik reçete düzenlediğini, eczacıların ilaçla ilgili tüm işlemleri bu sistem üzerinden gerçekleştirdiğini, hastalar ait ilaç kullanım süreleri, rapor ve süreleri ile diğer bilgilerin bu sistem üzerinden takip edildiğini belirten Akkuş, sistemin işleyişini anlattı.
Akkuş, ‘Medula sistemi, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) ve tüm sağlık kurumları tarafından ortak olarak kullanılan bir yazılım sistemi. Bunu hem eczaneler, hem hastaneler hem SGK ile sözleşmesi olan her kuruluş; gözlükçüler, özel sağlık kurumları, medikalcılar kullanabiliyor. Bu sistemde tüm hastaların kişisel bilgileri, rapor bilgileri, ilaç bilgileri var ve bu bilgiler uzun süre kayıt altında kalıyor. Biz reçete girmesek bile bu sistem üzerinden hastaların kullandığı ilaçları, raporlarını, müstahaklık durumlarını görebiliyoruz. Bir de aynı zamanda bu sistem üzerinden faturalandırma da yapıyoruz. SGK’ya faturalandırma yaptıktan sonra incelenen reçetelerin iadesi bu sistem üzerinden yapılıyor, düzelttikten sonra yine aynı şekilde gönderebiliyoruz. Eski faturalarımızı görebiliyoruz. SGK tarafından uygulanan kesintileri, iadeleri görebiliyoruz. İlaç bilgilerini görebiliyoruz, ödeme koşullarını görebiliyoruz.
Bu sistem üzerinden ilaçların bitiş tarihi de takip ediliyor. Hastanın ilacı elinde ne kadar var, ne zaman bitiyor, yeni ilacını ne zaman yazdırabilecek? Tüm bunları takip edebiliyoruz. Medula sistemi olmadan eski düzende kesilen reçetelerde hasta herhangi bir yere istediği zaman istediği şekilde gidebiliyor, reçete yazdırabiliyor, elinde ilacı olsa dahi eğer doktor aynı ilacı yazdıysa o ilacı alabiliyordu. Bu şekliyle ilaçta savurganlıkta vardı. Bu sistemle hastaların elindeki ilaçlar da takip edilerek hem ilaçta savurganlık önleniyor, hem de tasarruf ediliyor. Ayrıca bu sistem üzerinden ilaçların verilme koşulları belirleniyor. ‘A’ ilacı hangi hastalıkta, hangi teşhiste, hangi dozda verilebilir, raporu hangi doktor çıkarabilir. Hasta, reçete, doktor bilgilerini girdikten sonra onay alıyorsunuz. Medula aslında SGK ile ilgili hastaların verilerine onay veriyor. Yani siz oradan onay alıyorsunuz, ondan sonra hastanın ilaçlarını temin ediyorsunuz. Bu sistemi doktorlarımız da kullanıyor. Receçe ve raporla ilgili koşulları onlar oluşturuyor. Onların yazdığı bilgiler ne kadar sağlıklı ve doğru olur ise bize de o kadar doğru geliyor. Eğer oradan bilgiler yanlış gelirse biz de eczanede işlem yapamıyoruz. İşlem yapabilmek için reçetenin düzelmesi gerekiyor. Şuanda kullanılan iki çeşit reçete var. Biri elektronik reçete diğeri ise elle yazılan kâğıt reçete. Elektronik reçetenin yazılamadığı, medula sisteminin çalışmadığı durumlarda hekimlerimizin eskiden olduğu gibi kâğıt reçete düzenleme hakları da var. İlaç, rapor, dozla ilgili bilgiler doğru girildiği zaman hiçbir sıkıntı olmuyor. Eğer yanlış bilgi girilirse, bu ileride hastanın ilacını alamamasına neden olabiliyor. Onun için hem hekimlerin, hem eczacıların doz bilgilerini girerken dikkatli olmaları gerekiyor.
Hekimlerimiz hastalar için rapor tanzim ediyorlar. Her ilaca ait raporların ödeme koşulları var. SGK, sürekli genelgeler yayınlar. Geri ödeme koşullarını belirleyen kurum olduğu için, bu koşulları değiştirebiliyor. Sağlık Uygulama Tebliği’ne göre hangi ilacın hangi şartlara göre verileceği belli. Bu şartları hekimlerimiz, hastane çalışanları takip edip, bilirlerse, hastalarımız yazılan reçetelerle eczaneye geldiklerinde sıkıntı olmaz. Bunun yanı sıra rapor düzenlerken daha pratik ve daha hızlı bir şekilde rapor onayı yaparlarsa, hastalarımız eczaneye gelmeden raporu ile ilgili bilgileri gelmiş, onayı almış olur. Hasta eczanede beklemeden ilaçlarını alıp gidebilir. Tabi bu sistem üzerindeki tek bir aksaklık, bütün sistemi etkiliyor. Tabi eczanelerimizde de reçeteleri sisteme girerken daha dikkat etmeliyiz. Dozlarını, veriliş koşullarını, ilaca uyumlu olup olmadığını bilerek yaparsak, hastalarımız da ileride başka bir şehirden ilaç alacağı zaman bir sorunla karşılaşmaz. Yani eczanede ya da hastane de yapılacak bir hata nedeniyle hasta başka bir ile gittiğinde de aynı sorunu yaşamış olacak. Çünkü kendi kayıt ve belgelerine o şekilde bilgi girilmiş olacak.’ İfadelerini kullandı.
‘RAPORLU HASTALAR
İLAÇ KULLANIM SÜRELERİNİ
İYİ TAKİP ETMELİLER’
Özellikle birden çok ilaç kullanan raporlu hastaların, dozu-adedi aynı olmadığı için ilaçlarını yazdırırken, kullanım sürelerini düzenli olarak takip etmeleri gerektiğini belirten Akkuş, raporla alınan ilaçların birçoğunun aile hekimine gidilerek de yazdırılabileceğini söyledi. Akkuş, raporla ilaç alan hastaların ilaçlarını kullanım süresi bitmeden 15 gün önce yazdırabildiklerine de dikkat çekti.
Akkuş, şu ifadeleri kullandı:
‘Hastalarımız ilaç kullanım sürelerini düzenli takip etmiyorlar. Her ilacın kutu içeriğinde aynı sayı-dozda ilaç mevcut değil. Kimi ilaçlarda 10, kiminde 30, kiminde 60 tane var. Birden fazla ilaç kullanan, raporlu hastalarımız var yani sürekli ilaç kullanması gereken. İlaçların sayı-dozları aynı olmadığı için bitiş süreleri de hep aynı tarihe gelmiyor. Hastalar, 3’er aylık dönemlerde 3 aylık ilacını bir seferde yazdırabiliyorlar. 4-5 çeşit ilaç kullanan bir hastamız ilaç sürelerinin takibi konusunda çok dikkatli olmalı. Yani aynı tarihte yazdırılan şeker ilacı erken sürede biterken, tansiyon ilacı geç bitebilir. O nedenle bunu iyi takip edip biten ilaçlarını yazdırmaları gerekiyor. Şayet bütün ilaçlarım bitsin hep birlikte yazdırayım derse, kullanım süresi biten ve geçen ilaçları ile ilgili boşluklar oluşuyor. Onun için de hasta ilacını alırken sıkıntı yaşayabiliyor, ilaç alamama gibi bir durumla karşılaşabiliyor. Raporlu hastalar kullandığı ilacın bitiminden 15 gün önce ilacını yazdırıp alabiliyor. Ayrıca raporlu hastalar eğer sistemde iki aydan fazla o ilacı kullanmamış gibi gözüküyorsa medula sistemi otomatik olarak; ‘bu hasta bu ilacı düzenli olarak kullanmıyor, ben ilacı bir kutu, ya da bir aylık ödüyorum’ diyor. O nedenle hastalarımız tüm ilaçlarını, kullanma süreleri ve bitiş tarihlerini eczaneden alabilecekleri bir liste ile takip edebilirler. Her biten ilacı da zamanında yazdırarak hem mağdur olmazlar, hem sağlıklarını tehlikeye sokmazlar hem de hastalıklarının tedavisini doğru düzgün devam ettirmiş olurlar. Önemli olan bir husus daha var. Bazı raporlu ilaçların yazdırılması için hastaneye gidilmesi gerekmiyor. Hastalar bu ilaçlarını aile hekimlerine giderek de yazdırabilirler. Bu şunun için de önemli. Her reçete başına devlet katkı payı alıyor. Yani hasta her müracaatta 5 lira, reçete başı da 3 lira ödüyor. Ama aile hekimliklerine gittiklerinde bu 5 lirayı ödemiyorlar. Bu ekonomik olarak da kendi menfaatlerine… Ayrıca hastalarımız, e-devlet sistemi üzerinden www.turkiye.gov.tr adresine kendi şifreleri ile giriş yaparak hangi eczaneden ilaç almışlar, ne kadar ödemişler, maaşlarından ne kadar kesinti yapılmış, rapor süreleri ve ilaç kullanım bilgilerini öğrenebilirler.’
‘ECZACI İLE HASTA
KARŞI KARŞIYA GELİYOR’
Muayene-reçete tutarları ile ilgili tahsilâtların eczaneler tarafından yapıldığını ve zaman zaman eczacı ile vatandaşın karşı karşıya gelebildiğini belirten Akkuş, eczacıların bu konuda yapacakları bir şey olmadığını belirterek vatandaşlardan anlayış beklediklerini söyledi.
İlaç yazdırılmayan ve birçok kez gidilen kontrollerde hastanın muayene ücretlerini reçete sonradan yazdırılması halinde topluca ödemek durumunda kaldığını da belirten Akkuş, sözlerini şu ifadelerle noktaladı:
‘Bizim hastalarımızla en çok karşı karşıya geldiğimiz konu, muayene ücretleri ve ilaç fiyat farkları. Hastalarımız özel hastaneye, devlet hastanesi gittiklerinde farklı farklı muayene ücreti ödüyorlar. İkincisi reçete başı 3 kalem için 3 lira, 3 kalemden sonra her kalem için de artı 1 lira reçete ücreti ödüyorlar. Emekli ise katkı payları maaşlarından kesiliyor, emekli değilse hastalarımız kendileri peşin ödüyorlar. Ayrıca ilaç fiyat farkı diye bir kavram var. Bazı ilaçlarda SGK referans fiyat uygulaması yapıyor. Diyelim ki aynı ilaçtan piyasada 3 tane var ve bunların fiyatları da farklı farklı. Bunların ortalamasını ödüyor. Onun üzerinde çıkıyor ise aldığı ilaç, onun farkını hasta ödüyor. Eğer bu farkı ödemek istemiyor ise SGK’nın referans fiyat verdiği ilacı alacak ve fiyat farkı ödemeyecek. Tahlil tetkik için, sürekli olarak kontrole giden hastalarımız da var. Doktor reçete yazmadığı halde hastanın hastaneye müracaatında kayıt yapıldığı için bir muayene ücreti tekabül ediyor. Hasta birkaç kez doktora gidip reçete almamış ise, en son aldığı reçete ile birlikte bu ücretler birikmiş karşılarına çıkabiliyor. Bunları eczacılar olarak bizim ertelememiz, bölmemiz, ya da muayene ücretini almadan ilacı verme gibi bir şansımız yok. Biz hastalarla bazen bu konuda anlaşamıyoruz. Vatandaşlarımızın bizi anlayışla karşılamalarını bekliyoruz. Çünkü bu konuda bizim yapacağımız bir şey yok. Bizim tahsil ettiğimiz bu ücretler SGK’nın faturalandırma döneminde kesiliyor.’