Devlet Su İşleri 19. Bölge Müdürlüğü yetkilileri Türkiye'nin en uzun nehri Kızılırmak'ın debisi aylık olarak ölçülüyor.
Kızılırmak'ın Sivas girişindeki Dikmencik mevkisinde geçen yıl ocakta saniyede 3,51 metreküp olan ortalama debi, bu yılın aynı ayında saniyede 25,5 metreküp olarak belirlendi. Sivas çıkışındaki Söğütlühan mevkisinde geçen yıl ocakta saniyede 6,57 metreküp olarak tespit edilen ortalama debi, bu sene aynı dönemde saniyede 34,6 metreküp ölçüldü.
Son 5 yılın en yüksek ocak debisine ulaşılan Kızılırmak'ta su seviyesinin kar erimelerinin etkisiyle yükselmeye devam ettiği gözleniyor.
Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Eğitim Fakültesi Coğrafya Eğitimi Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Dr. Fatih Kartal, AA muhabirine yaptığı açıklamada, daha önceki yıllarda iklim verilerine bakıldığı zaman yörede özellikle karın nisan ve mayıs aylarında eridiğini söyledi.
Kızılırmak'ın su seviyesinin dağlardaki karın erimesiyle yükseldiğine işaret eden Kartal, "Bu dönemde Kızılırmak'ın debisinin çok fazla artmasındaki sebep yıllık ortalama sıcaklığın dünya genelinde 1,5-2 santigrat derece artması." dedi.
İç Anadolu Bölgesi'nde özellikle Sivas'ta hava sıcaklığının mevsim normallerinin üzerinde seyrettiğini vurgulayan Kartal, "Daha önce kar yağar ve birikirdi, çok fazla erime şansı bulmazdı ama şu anda çok net olarak görüyoruz ki erken erime söz konusu." diye konuştu.
"İç Anadolu'da beklediğimiz kar ortalaması olmadı"
Kartal, Sivas'ta önceki yıllarda Kızılırmak'ın yüzeyinin soğuk havanın etkisiyle donduğunu ancak bu yıl bunun yaşanmadığını belirterek, "İç Anadolu'da beklediğimiz kar ortalaması olmadı. Kar kütlesinin çok fazla tutmaması, Kızılırmak'ın yüzeyinin donmaması, ortalama sıcaklığın arttığının en büyük göstergesi." ifadesini kullandı.
Dünya genelinde suların tasarruflu kullanılması gerektiğine dikkati çeken Kartal, şunları kaydetti:
"Sivas ve İç Anadolu Bölgesi'nde kar yağışı ortalamasının düştüğünü çok net olarak görüyoruz. Son yıllar verileri de bunu net olarak gösteriyor, kar yağışlarında ciddi azalma söz konusu ama bunları mevsim kaymalarıyla da açıklayabiliyoruz. Bunun tarım alanlarına etkisine bakacak olursak her bir bitkinin yetişme ve çimlenme dönemi var. Zamanında ekim ve hasat dönemi bizler için çok önemli. Yağışların sarkması ekimlerin zamanında yapılmamasına sebep oluyor. Geçen sene şeker pancarı ekiminin 1 ay sarktığını gördük. Bunun da verimi, ürün kalitesini, dolayısıyla rekolteyi çok fazla etkilediğini görüyoruz. Mevsim sarkmalarının özellikle tarımsal faaliyetlerin sürdürüldüğü döneme denk gelmesi ciddi bir sorun teşkil ediyor."
Son yıllarda ocak aylarında yapılan ölçümlere göre Kızılırmak'taki ortalama debi değerleri şöyle:
Yıl Sivas girişi (Dikmencik) Sivas çıkışı (Söğütlühan) 2019 29,2 m³/s 34,4 m³/s 2020 4,67 m³/s 6,55 m³/s 2021 5,03 m³/s 6,89 m³/ 2022 5,01 m³/s 7,81 m³/s 2023 3,51 m³/s 6,57 m³/s 2024 25,5 m³/s 34,6 m³/sKızılırmak
Sivas'ın İmranlı ilçesindeki Kızıldağ'ın güney yamaçlarından doğup Samsun'daki Bafra Burnu'ndan Karadeniz'e dökülen Kızılırmak, 1355 kilometre uzunluğa sahip.
Özellikle ilkbahar mevsiminde yağışlar ve kar sularının etkisiyle taşma noktasına gelen, çok geniş bir yatağa ve düzensiz bir rejime sahip Kızılırmak üzerinde Sarıoğlan, Yamula, Kesikköprü, Hirfanlı, Kapulukaya, Altınkaya, Derbent ve Obruk barajları bulunuyor. /AA/