İspanya'da 'Türk oldular!' Sivas ortak noktaları

İspanyollar ve Türkler, tarihi çok eskiye dayanan bir ilişki içinde bulunuyor. Bu ilişki, kimi zaman savaşlarla, kimi zaman da dostlukla şekillendi ve iki millet arasında benzersiz bir bağ oluşturdu. Türklerden kurtulmak için başka güçlerle ittifak yapan İspanyol atalara karşı torunları ise ‘Los Turcos’ adını verdikleri bir topluluk kurdu ve ‘Türk olmayı’ seçti! İşte bu hikâyede dikkat çeken Sivas detayı…

Zeynep Dilara Akyürek'in derlediği habere göre, Türkler tarih boyunca dünya üzerindeki pek çok coğrafyaya izlerini bırakmış, gittikleri her yerde kültürel ve mimari miras oluşturmuş köklü bir millettir. Avrupa’da da bazı kutlamaların kökeninde Türklerin etkisi bulunuyor. Müslüman kültürünün izlerini taşıyan İspanya’da da Türklerle özel bir ilişki mevcut. Denizlerde Barbaros Hayreddin Paşa’nın İspanyollarla mücadelesi, İspanyol kültürüne, müziklerine ve hatta bayraklarına yansımıştı. Bu coğrafya, Türkler için hala önemini koruyor. Örneğin Valencia’daki Sax Kasabası’nın kökleri Sivas’a dayanıyor ve burada yaşayan İspanyol ‘Türkler’, Türk mirasının yaşayan temsilcileri durumunda.

İspanya’nın En Büyük ‘Los Turcos’ Topluluğu

Los Turcos topluluğu, Türkiye ve Türk gelenekleriyle “yürekten yüreğe bir bağ” kurduklarını söylüyor. İspanya’nın güneybatısındaki Sax Kasabası’nda yaşayan bu topluluk, yaklaşık 100 yıldır Türk kültürünü yaşatıyor. İsimleri ‘Türkler’ anlamına gelmesine rağmen etnik olarak Türk değiller. 5 yıl önce Saksonya’da düzenlenen bir kültür festivalinde Osmanlı fesleri ve kostümleri giymişlerdi. 2020 Şubat’ında gerçekleşen 5 günlük festivalde Türkiye’den Osmanlı askeri bandosu da yer aldı. Bu bando, topluluğun tanıtımında önemli rol oynadı. Türk Büyükelçiliği’nin katkılarıyla Türkiye ile resmi bağlantılar kuruldu. 2019’da Sax Kasabası’ndan 52 kişilik bir grup Türkiye’ye ziyarette bulundu. Los Turcos liderlerinden Francisco Sanchez, Anadolu Ajansı’na yaptığı açıklamada Türkiye ile bağlarını “yürekten yüreğe” olarak tanımladı. Sanchez, “Büyükbabam Los Turcos’un müdavimindendi. Çocuklarım ve torunlarım da bu geleneği sürdürüyor,” dedi.

Sanchez, Los Turcos üyesi bir kişi öldüğünde tabutunun Türk bayrağıyla örtüldüğünü belirterek, “Cenazelerde Türk bayrağı unutulursa aileler bize kızıyor” ifadelerini kullandı. Topluluk, popüler Türk dizileriyle de Türkiye ile bağlarını güçlendiriyor. Sanchez’in favori oyuncusu, romantik komedi dizisi Daydreamer’ın yıldızı Can Yaman. Sanchez, 2020’de Yaman’ı Sax Kasabası’na davet etmişti. Etnik olarak Türk olmamalarına rağmen Türk geleneklerini benimseyen topluluğun sevgisinin bir kısmı, Sivas’tan çıkan bir azize dayanıyor. Peki, Sivas’tan Valencia’ya uzanan bu isim mirasının hikayesi neydi?

Sivas’tan Valencia’ya Uzanan İsim Mirası

Türkiye İstatistik Kurumu’nun 2024 yılı Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi verilerine göre, Anadolu’nun özel şehirlerinden Sivas’ın nüfusu 637 bin 7 kişi. İstanbul’daki en kalabalık ikinci grup ise 759 bin 363 kişiyle Sivaslılar oluşturuyor. Bu da Sivaslıların şehirlerini aşan bir şöhrete sahip olduğunu gösteriyor. Ancak bu şöhretin İspanya’ya kadar ulaştığını çoğu kişi bilmiyor.

Geçtiğimiz yıl, 29 Ekim 2024’te İspanya’nın Valencia şehri büyük bir sel felaketi yaşadı ve 227 kişi hayatını kaybetti. Bu şehir, kökleri Sivas’a dayanan bir isme sahip: Aziz Vlas. 280’lerde doğduğu tahmin edilen Ermeni aziz Vlas, 316’da yaşamını yitirdi ancak Avrupa’da büyük bir şöhrete kavuştu. Sivas’ta doğup ölen Aziz Vlas, balık kılçığı gibi boğaza kaçan tehlikeli nesnelere şifa verdiğine inanılıyor. Onun ismi İspanyolca’da San Blas olarak geçiyor ve Valencia başta olmak üzere birçok yere ismini verdi. Aziz Vlas’ın mezarı Sivas’ta, Gök Medrese’nin karşısında bulunuyor. İşte Los Turcos da kökleri Sivas’a dayanan bu tarihî bağın yaşayan bir parçası.

Türklerin Çekilmesinin Karşılığında Buğday ve 50 Gemi

İspanya ve Türklerin etkileşimi çok eskiye dayanıyor. Ülkede bulunan El-Hamra Sarayı, Endülüs’ün Osmanlı ve Memlükler’le birlikte oluşturduğu karmaşık tarihsel yapının simgelerinden. Endülüs’ün başkenti Sevilla’daki bu sarayın duvarlarındaki “Allah’tan başka galip yoktur” yazısı, ilerleyen yıllarda yaşanacak savaşların işareti gibiydi. 1480-81 yıllarında Osmanlılar Batı Akdeniz’e doğru ilerlerken, İspanyollar için büyük tehdit haline geldi. O dönemde, İspanyol anneler çocukları haylazlık ettiğinde “Seni Türklere veririm” diyerek korkutuyordu. Bu ‘Türk korkusu’ günümüzde bile İtalya ve İspanya’da hala varlığını sürdürüyor.