Kimyasal bir yöntemle parlaklık verilmiş pamuk ipliğine verilen ‘merserize’ kelimesinin kökeni hangisidir?

Kimyasal bir yöntemle parlaklık verilmiş pamuk ipliğine verilen ad olan ‘merserize’ kelimesinin kökeni hangisinden gelmektedir?

A) İngiliz bir bilim insanından
B) Marmara Denizi'nden
C) Alman bir otomobil markasından
D) Rize ilinden

Doğru cevap: A) İngiliz bir bilim insanından

Detaylı Açıklama:

1. Merserizasyon, pamuk ipliği veya kumaşın, belirli bir sıcaklıkta sodyum hidroksit (kostik soda) çözeltisi ile işlenip daha sonra yıkanarak parlaklık, dayanıklılık ve boya tutma özelliğinin artırılmasını sağlayan kimyasal bir işlemdir.
2. İsim kökeni: Bu işlem, 1844 yılında İngiliz kimyager ve mucit John Mercer (1791–1866) tarafından keşfedilmiş ve geliştirilmiştir.
3. İlk başlarda Mercer’in yöntemi pamuğun mukavemetini artırıyordu, ancak parlaklık etkisi daha sonra 1890’larda Horace Lowe tarafından yapılan değişikliklerle ortaya çıkarılmıştır. Buna rağmen işlemin adı, kaşifi John Mercer’in soyadından türetilerek “merserize” olarak kalmıştır.
4. Diğer seçeneklerin neden yanlış olduğu:
   • B) Bir şehrin adından: Merserizasyon işleminin bir şehir adıyla ilgisi yoktur.
   • C) Bir bitkinin Latince adından: Pamukla ilgili olsa da işlem adını bir bitkiden değil, bilim insanının soyadından almıştır.
   • D) Bir kumaş türünün Fransızca karşılığından: Fransızca’da “mercerisation” olarak geçmesi kökeninin Fransızca bir kumaş adı olmasından değil, İngilizce’den aktarılmasındandır.