Hayrullah AĞKAŞ
Cumhuriyet Üniversitesi Cumhuriyet Meslek Yüksekokulu tarafından ?Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası ve Para Politikası Kurulu? başlıklı konferans düzenlendi.
İlahiyat Fakültesi Konferans Salonu´nda düzenlenen konferansa Vali Salih Ayhan, Belediye Başkanı Hilmi Bilgin, Rektör Vekili Prof. Dr. Ünal Kılıç, İl Özel İdare Genel Sekreteri ve Vali Yardımcısı Mehmet Nebi Kaya, Vali Yardımcısı Yeliz Yıldızhan, Belediye Başkan Yardımcısı Ahmet Duman, Cumhuriyet Meslek Yüksekokulu Müdürü Dr. Öğr. Üyesi Fatma Derya Biçer, konuşmacı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Banka Meclisi ve Para Politikası Kurulu Üyesi Ömer Duman, il protokolü, dekanlar, müdürler, akademisyenler ve çok sayıda öğrenci katıldı.
?EKONOMİ TOPLUMUN REFAH
GÖSTERGESİNİN BELİRLEYİCİSİDİR?
Programın açış konuşmasını yapan Cumhuriyet Meslek Yüksekokulu Müdürü Dr. Öğr. Üyesi Fatma Derya Biçer, ?Türkiye Cumhuriyeti´nin para ve döviz politikalarını yöneten bir kurum Merkez Bankası. Ancak bizler onun görev alanlarını, yetkisini, sorumluluk alanlarını çok da iyi bilmiyoruz. Bilgilerimiz bu nokta da sınırlı. Biz öğrencilerimize ?Merkez Bankası ne iş yapar?´ diye sorduk. Birçoğu ?Para basar, faizle ilgili bir şeyler yapar, enflasyonu değiştiren kararlar verir, parayı yönetir´ dedi. Daha ayrıntılı bilgi sahibi olan öğrencilerimizin sayısı azınlıktaydı. Dolayısıyla ekonomi toplumun refah göstergesinin belirleyicisidir. Bunu hepimiz biliyoruz. Ekonomide dolaşan paranın yönetimini üstlenen bir kurum olarak Merkez Bankası´nın işleyişi, iş süreçleri hakkında eksik olan bilgilerimizin tamamlanması adına her birimiz birey olarak, belki hoca olarak ve öğrenciler böyle bir konferans düzenlemeyi arzu ettik.? dedi.
Biçer´in konuşmasının ardından TCMB Banka Meclisi ve Para Politikası Kurulu Üyesi Ömer Duman´ın TCMB ve Para Politikası Kurulu isimli konferansına geçildi.
?Bazı Merkez Bankalarının sahipliği devlet otoritesidir, bazılarının sahipliği devletin değildir. Farklı organizasyonlardır, şirketlerdir. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası en yerli ve milli kuruluşumuz? diyen Duman, ?1970/1211 sayılı kanundan sonra en yerli ve millî kuruluşlarımızdan biri haline geldi. Merkez Bankası bağımsızdır. Bağımsızlık hukuki bir şey. Bağımsız olması bu ülkenin yönetiminden, bu ülkeyi idare edenlerden bağımsızlık değildir. Bu tamamen hukuki yapısı, iktisadi anlamda bağımsızlıktır. Verdiği kararların ekonomik sonuçlarını belirleyebilme ve kararlarına kimsenin müdahil olamaması anlamında bir bağımsızlıktır. Otoriteyle ve demokrasiyle yönetilen yönetimler de dâhil öncelikle idare kendi yönetiminin devam etmesini ister. Belki 50 yıl, 30 yıl sonrasını düşünmeyebilir diye Merkez Bankası´nın bağımsız olması görüşü 1900´lü yıllardan itibaren dünyada iktisatçılar arasında kabul görmüş, kurulan tüm Merkez Bankaları bu şekilde kurulmuş, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası da ilk kurulduğu yıl olan 1930 yılında hem hukuki hem siyasi olarak bağımsız kurulmuş? açıklamasında bulundu.
?Merkez Bankasına niye ihtiyaç duyuldu?? sorusunun çokça sorulduğunu kaydeden Duman, Osmanlı Bankası´nın kendi parasını basamadığı ve kendi parasının tedavülünü yönetemediği için Merkez Bankası´na ihtiyaç duyulduğunu söyledi.
Duman, ?Her devletin bir Merkez Bankası olması gerektiğine karar verilince bu konuyla alakalı bir heyet oluşturuluyor, heyet Merkez Bankası dünya örneklerini inceliyor. Anonim şirket olarak kurulmasına karar veriliyor. 11 Haziran 1930 tarihinde 1715 sayılı kanunla Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası kuruluyor ve yaklaşık 15 ay sonra da fiilen çalışmaya başlıyor. Atatürk´ün onayından ilk çıkan şekli Türkiye Merkez Bankası fakat Meclis´ten çıkarken Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Anonim Şirketi olarak çıkıyor? açıklamasında bulundu.
Merkez Bankası´nın ardından Para Politika Kurulu ile ilgili merak edilenlere değinen Duman, ?1990´lı yıllardan itibaren Türk varlıklarına çok ciddi yatırım yapmış firmalar istemeyerek de olsa ?Biz fonlarımızı sizin varlıklardan çıkmak zorunda kaldık´ dediler. Aynı zamanda maalesef içerdeki bazı mahfillerin hareketiyle Türkiye´deki bankalardan da hem TL hem de döviz çıkışı başladı. Bu tam anlamıyla finansal saldırıdır. Türkiye´de faaliyette bulunan bankalardan normal çıkışın 100 katına ulaştı ve bu sadece nakit çıkışı. Merkez Bankası o anda oturum yaptı, bir açıklama gerçekleştirdi. ?Tüm nakit çıkışları karşılanacaktır´ dedi. ?Vatandaşımız sakin olsun biz karşılayacağız´ dedi ama maalesef bu para sisteme büyük bir kısmı dönmedi, yurt dışına da çıkmadı. Ekonomi istikrar ister, algı, beklenti ister. Ülkeyi önce bir istikrarsız hale getirip sonra bir finansal saldırıyla başka şeyler amaçlandı ama ülkemizi yönetenlerin öngörülü tedbirleriyle bu şeyi belki olabildiğince ucuz atlattık? değerlendirmesinde bulundu.
Program Vali Ayhan´ın konuşmacı Ömer Duman´a teşekkür belgesi vermesi ve toplu fotoğraf çekimi ile sona erdi.
