Sivas'tan kuduz uyarısı!

Numune Hastanesinde görevli Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. Burcu Demirhan Kapıcıoğlu, kuduz hastalığı hakkında önemli bilgiler verdi.

Kapıcıoğlu , kuduzun belirtileri, bulaş yolları, korunma yöntemleri ve temas halinde yapılması gerekenler konusunda uyarılarda bulundu.

“Kuduz, hayvanlardan insanlara bulaşan, merkezi sinir sistemini tutan ve belirtiler başladıktan sonra neredeyse her zaman ölümcül seyreden viral bir hastalıktır” diyen Kapıcıoğlu, “Doğru önlemlerle ise tamamen önlenebilir bir hastalıktır. Dünya genelinde her yıl yaklaşık 26 bin ila 61 bin kişi kuduz nedeniyle hayatını kaybeder. Türkiye, kuduzun hâlâ görüldüğü ülkeler arasındadır; yılda yaklaşık 180 bin kuduz şüpheli temas bildirilmektedir ve doğru yaklaşımla insan ölümleri yılda 1-2 gibi çok düşüktür” dedi.

TÜRKİYE’DE TEMASLARIN BÜYÜK KISMI KÖPEK VE KEDİ KAYNAKLIDIR

Kuduzun bulaş yollarına değinen Kapıcıoğlu, “En sık ısırık ile bulaşır. Kuduz bir hayvanın salyasının açık yaraya ya da göz, ağız, burun gibi mukozalara temasıyla da geçebilir. Türkiye’de temasların büyük kısmı köpek ve kedi kaynaklıdır; kırsalda sığır, keçi, koyun gibi hayvanlar da etkilenebilir. Yaban hayatında tilkiler önemli bir kaynaktır. 1999’dan sonra Ege’den başlayıp Orta Anadolu’ya doğru tilki aracılı kuduz yayılımı izlenmiştir; 2019–2022’de yürütülen oral aşı kampanyaları ile Batı ve Orta Anadolu’da tilki kaynaklı kuduz büyük ölçüde kontrol altına alınmıştı” dedi.

DOĞRU ADIMLARI ATMAK HAYAT KURTARIR

Kuduzun belirtilerini sıralayan Kapıcıoğlu, “İnsanda kuluçka süresi genellikle 1–3 aydır. İnsanda bildirilen en uzun kuluçka süresi 19 yıldır. Erken dönemde halsizlik, ateş, baş ağrısı, ısırık yerinde karıncalanma/yanma; ilerleyen dönem yutkunma güçlüğü, sudan korkma, ajitasyon ya da felç gözlenmektedir. Belirtiler başladıktan sonra hastalık ölümcül seyreder; bu yüzden temastan hemen sonra doğru adımları atmak hayat kurtarır” dedi.

ALKOL BAZLI ANTİSEPTİK UYGULANMALIDIR

Temas halinde yapılması gereken acil adımlara değinen Kapıcıoğlu, “Yara hemen bol sabunlu suyla en az 15 dakika yıkanmalı, mümkünse ardından povidon-iyot/alkol bazlı antiseptik uygulanmalıdır. En kısa sürede en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Temasın şekline göre kuduz aşısı ve gerekirse kuduz immünoglobulini (RIG) uygulanmalıdır. Isıran hayvan kedi/köpekse ve ulaşılabiliyorsa 10 gün gözlem yapılabilir; yabanî hayvanlar ve büyükbaş/küçükbaş için gözlem yeterli değildir, gecikmeden tıbbi değerlendirme gerekir. Türkiye’de insanlara uygulanan kuduz aşısı ücretsizdir ve sosyal sağlık sistemi kapsamında karşılanır” dedi.

YABANÎ HAYVANLARA YAKLAŞILMAMALI

Korunma yöntemleriyle ilgili tavsiyelerde bulunan Uzm. Dr. Burcu Demirhan Kapıcıoğlu, “Evcil hayvanlarınızın kuduz aşılarını düzenli yaptırılmalı, çocuklara sokak hayvanlarını sevmek/oynamak konusunda dikkatli olmayı öğretilmeli; ısırık ve tırmalamanın da risk olduğunu vurgulanmalıdır. Yabanî hayvanlara yaklaşılmamalı; ölü hayvana çıplak elle dokunulmamalıdır. Toplum ve kurumlar olarak da belediye çalışmalarına (sahipsiz hayvanların aşılama-kısırlaştırma programları) destek olunmalıdır. Çiftçiler için de ahır-ağıl girişlerini yabanî hayvanlara karşı güvenli tutulmalı, şüpheli temaslarda hemen sağlık kuruluşuna başvurmalıdır. Ülkemizde kırsalda laboratuvarca doğrulanmış kuduz hayvan oranı şehirden yüksek olduğu unutulmalıdır. Çocuklar daha risk altındadır. Her temas ciddiyetle ele alınmalıdır. Kırsal bölgelerde kamp/trekking gibi faaliyetlerde hayvanlarla temastan kaçınılmalı, yüksek riskli iş/seyahatlerde temas öncesi aşı gerekebilir” açıklamasında bulundu.

TEMASTA İLK İŞ 15 DAKİKADAN FAZLA SABUNLU SU İLE YIKAMAK OLMALI

Kuduzda erken müdahalenin önemine değinen Kapıcıoğlu, “Kuduz; erken ve doğru müdahale edildiğinde önlenebilen, geç kalındığında ise önlenemeyen bir hastalıktır. Önemli olan adımlar ise temasta ilk iş 15 dakikadan fazla sabunlu su ile yıkama, hızla sağlık kuruluşuna başvurma ve hekiminizin önereceği kuduz aşı ve immünoglobulin/ tetanoz aşısını yaptırmaktır. Evcil hayvanlarımızın aşıları ve toplumdaki aşılama-kontrol programlarıyla, kuduzu birlikte durdurabiliriz” diyerek konuşmasını tamamladı.