Sivas Jeoloji Mühendisleri Odası Başkanı Kenan Yusuf Gökkaya, ülke topraklarında deprem riski açısından 1’inci ve 2’nci derece bölgelerde toplam 56 milyon insanının yaşadığı bilgisini vererek, ‘Bu tür riskleri gösteren bilgilerimize rağmen gelecek yıkıcı depremlere toplumsal ve kurumsal olarak ne kadar hazırız? Bu gerçeği yeterince göremeyen ya da yetersiz çalışmalarla depreme hazır olduğunu düşünerek kurum-kişiler yarın yaşanabilecek bir büyük depremde ortaya çıkacak kayıpların sorumluluğunu alabilecek mi?’ dedi
ADEM NALBANT
1-7 Mart Deprem Haftası nedeniyle Sivas Jeoloji Mühendisleri Odası Başkanı Kenan Yusuf Gökkaya bir basın toplantısı düzenledi. ‘Deprem Haftası’ deprem başta olmak üzere tüm afetler hakkında toplumsal bilinçlenmeyi ve kamusal örgütlenmeyi hedeflediğini bildiren Gökkaya, ‘Ancak, bu amacın ne kadar gerçekleştiği konusunda biz jeoloji mühendisleri olarak ciddi kaygı duymakta ve ülkemiz için, insanımız için endişelenmekteyiz’ dedi.
Gökkaya, ülke topraklarında yaklaşık 56 milyon insanın 1’inci ve 2’nci derece deprem bölgesi üzerinde bulunduğu bilgisini vererek, ‘Yaşadığımız büyük ölçekli depremlerde tahmini olarak binlerce insanımızı kaybederken, yarım milyonu aşkın konut da ciddi şekilde hasar görmüştür. Konutlarımızın % 44' ü 1. derece, % 25' i 2. derece deprem bölgesinde yer alırken, nüfusumuzun yaklaşık 34 milyonu yani %43'ü 1. derece, yaklaşık 22 milyonu yani %30' u 2. derece deprem bölgesinde yaşamaktadır’ diye konuştu.
Kenan Yusuf Gökkaya, yetkililere ‘Bu tür riskleri gösteren bilgilerimize rağmen gelecek yıkıcı depremlere toplumsal ve kurumsal olarak ne kadar hazırız? Bu gerçeği yeterince göremeyen ya da yetersiz çalışmalarla depreme hazır olduğunu düşünerek kurum-kişiler yarın yaşanabilecek bir büyük depremde ortaya çıkacak kayıpların sorumluluğunu alabilecek mi?’ sorularını yönelterek, şunları söyledi:
‘Kurumlardan kastedilen, düzenli imar planlama-kentleşme stratejisi olmayan Belediyelerimiz, etkin hazırlık ve sürdürülebilir önlemleri tespit-tesis edip uygulamaya geçirememiş ilgili kamu kurumları, kişiler ise inşaat sektöründe yer alan kanun-yönetmeliklere tam anlamıyla vakıf olmamış-olamamış bileşenleri olan inşaat üretici ve tüketicileridir. Şimdiye kadar yaşanmış olaylar afet yönetimi açısından ne öncesinde ne de sonrasında hazır olmadığımızı göstermiştir.’
Deprem zararlarının azaltılması konusunda yapılacak çalışmalarda TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası’nın her zaman göreve hazır olduğunu vurgulayan Başkan Gökkaya, ‘Jeoloji mühendislerinin deprem üretecek fayların saptanmasında, tehlike zonlarının belirlenmesinde, olabilecek deprem büyüklükleri ve sonuçlarının ortaya konmasında, yapılacak her türlü mühendislik yapılarında ilgili zeminin jeolojik-jeoteknik özelliklerinin belirlenmesinde ve denetim mekanizmasında yer alması gerekmektedir. Çözümün bir parçası olan jeoloji mühendislerinden yeterince faydalanılmamaktadır. Bu eksiklikler yaşanacak felaketlerin sonuçlarının daha vahim olmasına davetiye çıkarmaktadır. Örneğin 1980’li yılların sonlarında merhum Turgut Özal döneminde Belediyelerde jeoloji mühendisi istihdamının, ilgili belediyenin tasarrufuna bırakılması neticesinde, imar planlama-kentleşme süreçlerinde afet risklerinin azaltılması için çok önemli olan jeoloji mühendisi olmayan Belediye sınırları içerisinde imal edilecek inşaatların bu açıdan değerlendirmeleri yapılamamakta, uygunsuz alanlar imara açılmaktadır. Bunun neticesinde olası depremde kaybettiğimiz can ve mal kayıpları için farklı sorumlular aramaya başlanması trajedinin ta kendisi değil midir?’ ifadelerini kullandı.
Gökkaya şöyle devam etti:
‘İlimizde Sivas Belediyesinin bünyesinde görev yapan meslektaşlarımız, anlatmak istediğimiz amaçlara yönelik titiz ve olumlu çalışmaları gerçekleştirirken, ilimiz sınırlan içerisindeki 1. ve 2. Derece Deprem Kuşağı’nda, yani riski yüksek yerleşim yerlerindeki ilçe belediyelerimizin de aynı hassasiyeti göstermelerini beklemekteyiz. Ülkemizin afet ve acil durumlarla ilgili sorunlarını çözmek, koordinasyonu sağlamak, kentsel dönüşümü sağlamak, çevre felaketlerini önlemek ve planlan hayata geçirmek üzere kurulmuş olan ilgili kurumların risk yönetiminden ziyade kriz yönetiminde çalışmalarını yoğunlaştırdığı, eskiden olduğu gibi 'yara sarma' politikasını ısrarla sürdürdüğünü görmek hepimizi üzmektedir.’
2012 yılında yürürlüğe giren ülkemizin afet konusunda ilk strateji belgesi olan Ulusal Deprem Stratejisi ve Eylem Planının ilk zamanlarda harfiyen yerine getirildiğini kaydeden Gökkaya, sonraki aşamalarda ise ilgili kurumların bu farkındalıklarında azalma olduğunu bildirerek, ‘Ülkemizin deprem gerçeği bilinmesine ve tüm uyarılarımıza rağmen yaşanan büyük depremlerden ders alınmadığını ve ilgili kurumların işlettikleri kritik tesislerimizde (baraj, demiryolu, okullar, köprüler gibi) depreme karşı gerekli önlemlerin (erken uyan sistemleri, deprem gözlem istasyonları, yapı sağlığı izleme sistemleri gibi) alınmadığını kaygıyla izliyoruz’ dedi.
Son olarak Jeoloji Mühendisleri Odası Başkanı Gökkaya şu ifadelere yer verdi:
‘Deprem gerçeğim kabullenmediğimizde; deprem felaketlerinin ülkemize ve topluma vereceği zararlar ancak başımıza gelecek bir büyük deprem sonucunda ortaya çıkacaktır. Kanunla kurulmuş olan ve ilgili kanuna göre senede en az dört defa toplanması gereken Deprem Danışma Kurulu bile üç senedir toplanamıyor. Yöneticilerimizin, araştırmaların maliyetinden kaynaklanan ekonomik olanaksızlıklar, akademik açıdan ise çalışma zamanı yetersizliği, bilimsel kurulların teşekkülü ve işleyişindeki yetersizlikler sebebiyle yeterli önem verilmemesine rağmen, meslek odası olarak her zaman hatırlatmaya çalıştığımız 'deprem gerçeğinin', ülkemizin öncelikle çalışılması gereken konularından birisi olduğunu bu yılki deprem haftasında da bir kez daha hatırlatmak isteriz.’