HAYRULLAH AĞKAŞ
Orman ve Su İşleri Sivas Şube Müdürü Selami Şahinbay, geçtiğimiz hafta ilimizdeki 7 yavru Anadolu Dağ Turnası’na çip takıldığını ve bu çipler sayesinde turnaların nereye göç ettiklerinin, tekrar ilimize gelip gelmediklerinin ve yol güzergahlarının tespit edilmesinin amaçlandığını kaydetti.
Turna kuşlarının daha ziyade göllerde sulak alanlarda yaşam gösterdiğini kaydeden Şahinbay, ‘Sivas’taki turna kuşunun diğerlerine göre ayrıcalıklı kılan bir unsur var. Dünya üzerinde özellikle Kuzey Avrupa ülkelerinde belirli mevsimlerde göçen ve sonrasında tekrar göçen bireyler var. Fakat Türkiye’de yaşayan Türkiye, Gürcistan, Ermenistan ve İran’ın bir kısmı ile Türkiye’yi kapsayan Anadolu Dağ Turnaları var. İlimizdekileri özel kılan konu Anadolu Dağ Turnaları olması’ dedi.
Şahinbay, ‘Anadolu Dağ Turnaları bu ülkeler arasında en fazla ülkemizde görülüyor. Sayıları az olan Anadolu Dağ Turnalarında özellikle üreyebilen turna sayısı çok az. Bireysel olarak çeşitli STK’ların yapmış oldukları faaliyetlerde bazı rakamlar ortaya çıkarıyorlar. Ama somut olarak bir şey söylemek henüz mümkün değil’ dedi.
Geçtiğimiz hafta ilimize yurtdışından 4 uzman geldiğini kaydeden Şahinbay, şunları kaydetti:
‘Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü’nden de bu konuyla alakalı uzmanlar geldi. Bu ekiple birlikte Sivas’ta üreyen turnalara çip takımı yaptık. Bu turnaların kış mevsiminde nereye göçtüklerinin tespitini yapacağız. Çünkü bu turnaların sayıları çok fazla değil. Nerelere göç ediyorlar. Yaylım alanları nelerdir. Bunlara bakmaya çalışacağız. Bu heyet tarafından 7 tane yavru yakalandı ve çipler başarıyla takıldı.’
SİVAS TURNA ZENGİNİ
Çeşitli STK’ların yapmış olduğu çalışmalara göre Anadolu Dağ Turnası denilen türün Türkiye, Gürcistan, Ermenistan ve İran’da 30’a yakın çiftin üreme yaptığının tespit edildiğini kaydeden Şahinbay şöyle devam etti:
‘Bunun da 20’ye yakını Türkiye’ de bulunuyor. Bu 20 çift turnanın da 12 çifti Sivas’ta tespit edildi. Hakikaten de Sivas Anadolu Dağ Turnaları açısından en zengin şehir. İlimizdeki göl ve göletlere bakıldığında üremek için Anadolu’daki en elverişli bölgeler ilimizde yer alıyor.
Bu Dağ Turnalarının sayıları belki fazla değil. Ama diğer illere ve ülkelere baktığımızda onlara oranla en fazla Turna’nın ilimizde olduğu aşikâr. Zaten Genel Müdürlüğümüzde bu çip uygulamasını bu nedenle Sivas’ta yaptı.
Bu çip çalışmasıyla birlikte Genel Müdürlüğümüz Türkiye’deki Anadolu Dağ Turnalarının Türkiye’deki dağılış politikasını netleştirmek istiyorlar. Ne kadar birey var. Ne kadar üreyen çift var. Nerelere göç ediyorlar. Bu türlerin nesli tehlike altında ve korunması gerekiyor. Üreme kabiliyetinin artırılması için neler yapılabilir. Yaylım alanlarında ne tür korumalar yapılabilir. Bunlarla alakalı alınması gereken önlemler nelerdir? Bu konularla alakalı olarak Doğa Koruma ve Milli Paklar Genel Müdürlüğü ile Doğa Araştırmaları Derneğiyle beraber bir protokol imzaladı. Bu protokol kapsamında da ‘Turna Eylem Planı’nı gerçekleştiriyor.
Sivas’ta şuan da bizim tespitlerimize göre 100’ün üzerinde turna var. Ama bunların hepsi üreme kabiliyeti göstermiyor. Çünkü turnalar 3 yaşına kadar tabiri caizse evlilik çağına gelemiyor. Yani çiftleşemiyor. 3 yaşından sonra çiftleşmeye başlıyor. 15 yaşına kadar üreme kabiliyeti var. Onu da her sene yapamıyor. Yuva özelliğinden, eş sıkıntısından ve bu gibi sebeplerden her sene üreyemiyor. Çok hassas ve narin bir tür.
Ama Turnaların şu güzelliği var. Turnalar hakikaten de Türkiye’de sevilen bir hayvan. Ve özellikle de bizim yöremizde ayrı bir seviliyor. Yani bizim yöremizdeki insanlar kolay kolay turnaya silah sıkmazlar. Bu da çok güzel bir şey. Zaten bu türlerin ilimizde kalmasının en büyük etkenlerinden bir tanesi de bu.’
AVLANMASI YASAK
Anadolu Dağ Turnaları’nın avlanması kesinlikle yasak olduğunu kaydeden Selami Şahinbay sözlerini şöyle tamamladı:
‘Bazı turna türleri bazı dönemlerde avlanması serbesttir. Ancak Anadolu Dağ Turnaları hiçbir suretle avlanamazlar. Çünkü nesli tehlike altında olan bir tür. Bu konudaki cezalar da çok ağırdır. Bu tür kaçak avcılık söz konusu olduğunda Jandarma Komutanlığı’na ve Orman ve Su İşleri Sivas Şube Müdürlüğü’ne ihbarda bulunsunlar. Biz eğer bu bireyleri de koruyamazsak, Dünya üzerinden bir tür daha kaybolmuş olacak ve bunun mükellefiyeti de ağırlıklı olarak bizim ilimizin üzerinde. Çünkü sayısal olarak en fazla Sivas’ta bulunuyorlar.’
