Sivas Eğitim-Bir-Sen ‘Angarya’ya Hayır Nöbete Ücret’ sloganıyla eylemlerini gerçekleştirirken Sivas Aktif Eğitimciler Sendikası ‘Özlük Haklarındaki Adaletsizliklere Hayır’ sloganıyla eylemlerini tamamladı
SERCAN ÇETİNEL
Sivas Eğitim-Bir-Sen ve Sivas Aktif Eğitimciler Sendikası dün öğlen saatlerinde ayrı ayrı gruplar halinde okullarda öğretmenlere tutturulan nöbetlere karşı eylem gerçekleştirdi. Eğitim-Bir-Sen üyesi yaklaşık 50 kişi ‘Angarya’ya Hayır Nöbete Ücret’ sloganıyla karşılıksız nöbet görevine hayır demek, ek derslerdeki adaletsizliği haykırmak, uzun süredir iyileştirme yapılmayan öğretmenlerin ek ders ücretlerinin iki katına çıkarılmasını ve sınav görev ücretlerinin artırılması gerektiğini ifade etti.
Sivas Aktif Eğitimciler Sendika üyesi yaklaşık 10 kişi ‘Özlük Haklarındaki Adaletsizliklere Hayır’ sloganıyla öğretmenlik mesleği son yıllarda hem maddi hem de manevi açıdan ciddi bir itibar kaybına uğradığını, Milli Eğitim Bakanlığı’nın hukuksuz ve mesleki esaslara aykırı uygulamalarının da bu erozyona zemin hazırladığını ve hatta arttırdığı görülmektedir diyerek tutulan nöbetlere karşı olduklarını dile getirdiler.
Eğitim-Bir-Sen Sivas Şube Başkanı İlhan Karakoç yapmış oldukları eylemde şu ifadelere yer verdi:
‘Karşılıksız nöbet görevine hayır demek; ek derslerdeki adaletsizliği haykırmak; uzun süredir iyileştirme yapılmayan öğretmenlerin ek ders ücretlerinin iki katma çıkarılmasını, sınav görev ücretlerinin artırılmasını, halk eğitim merkezleri ve okullarda düzenlenen takviye kurslarında görev verilen memur ve hizmetlilerin fazla çalışmalarının ücretlendirilmesine yönelik talebimizi bir defa daha dillendirmek için toplanmış bulunuyoruz.
1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu, 222 sayılı İlköğretim ve Eğitim Kanunu, 652 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ve 439 sayılı Ders Saatleri ile Ek Ders Ücretleri Hakkında Kanun gibi, öğretmenlerin görev ve sorumluluklarım tanımlayan temel kanunlarda hiçbir şekilde yer almayan öğretmenin nöbet yükümlülüğü sadece yönetmelikte yer almaktadır. Kanuni hiçbir dayanağı olmayan bir çalışma koşulu yönetmelikle öğretmenlerimize dayatılmaktadır.
Hukuk Normları hiyerarşisinde Anayasa ve kanunların altında yer alan yönetmeliklerin kanuni düzenlemeleri genişletmek ve değiştirmek gibi bir işlevleri bulunmamaktadır. Daha üst nitelikte hukuk normu olan Anayasa ve yasaya uygunluğu zorunlu bulunan yönetmeliğin, kanunda bulunmayan öğretmene nöbet görevini, yasal düzenlemeleri genişleterek uygulanır hale getiremeyeceği açıktır. Öğretmenlerimiz, Anayasa ve kanunlara aykırı olarak karşılığı ödenmemiş bir görevle yükümlü kılınmıştır. Üstelik kanunsuz olarak verilen görev için hiçbir ilave ücret ödenmemektedir.
Nöbet görevi öğretmenlik mesleğinin asli bir unsuru olmayan sorumluluğu son derece geniş idari nitelikli bir görevdir. Mesleğin ifasını doğrudan ilgilendirmeyen bu türden tedbirlerin öğretmenlerin üzerine yıkılmaması gerektiği açıktır. Bu nedenle, temizlik ve güvenlik gibi, okul ortamının ve öğrencilerin güvenliğinin ve esenliğinin sağlanması noktasında eğitim-öğretime yardımcı bir unsur niteliğinde olan bu görevin öğretmen haricindeki görevlilerce yürütülmesi kamu hizmetinin doğası gereğidir.
Anayasa’nın ‘Ücrette adalet sağlanması’ başlıklı 55. maddesinde, ‘Ücret, emeğin karşılığıdır. Devlet, çalışanların yaptıkları işe uygun adaletli bir ücret elde etmeleri ve diğer sosyal yardımlardan yararlanmaları için gerekli tedbirleri alır’ hükmü, ‘Zorla çalıştırma yasağı’ başlıklı 18. maddesinde ise ‘Hiç kimse zorla çalıştırılamaz. Angarya yasaktır’ hükmü yer almaktadır. Hal böyleyken, yönetmelik zoruyla ceza tehdidi altında zorla nöbet görevi verilmesinin ve karşılık olarak hiçbir ücret ödenmemesinin angarya niteliğinde olduğuna kuşku yoktur.
Kamu kuramlarında yapılan her nöbet görevinin bir karşılığı bulunmaktadır. Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı eğitim kuramlarında nöbet görevinin bir karşılığının olmamasının izah edilecek bir tarafı yoktur. Toplu sözleşme masasında, Kasım 2013, Mart 2014 ve Kasım 2014 Kamu Personeli Danışma Kurulu toplantılarına da taşıdığımız ‘Eğitim kuramlarında görevli yönetici ve öğretmenlerce fiilen yerine getirilen nöbet görevi karşılığında, nöbet tutulan her gün için ek ders ücreti ödenmesi’ yönündeki talebimizin geçen süre zarfında karşılanması noktasında somut bir adım atılmaması üzerine haklı davamızda kamuoyu bilinci oluşturmak ve acil çözüm bekleyen sorunu konunun muhataplarının dikkatine sunmak amacıyla böyle bir kampanya başlattık. Angaryaya hayır diyor, nöbet görevi için ücret istiyoruz.
Memur ve Hizmetlilerin Fazla Çalışmaları Ücretlendirilmelidir
Sınav görev ücretlerinin artırılması, halk eğitim merkezleri ve okullarda ücretsiz olarak verilen takviye kurslarında görev verilen memur ve hizmetlilerin bu fazla çalışmalarının ücretlendirilmesi konusunda da ivedilikle düzenleme yapılmalıdır.
Bu amaçla, Kamu Personeli Danışma Kurulu Nisan Toplantısı gündemine taşımak üzere, imza kampanyamızı başlatmış bulunuyoruz.
Aktif Eğitimciler Sendikası Sivas İl Temsilcisi Levent Nergiz ise şunları kaydetti:
‘Öğretmenlik mesleği son yıllarda hem maddi hem de manevi açıdan ciddi bir itibar kaybına uğrarken, Milli Eğitim Bakanlığı’nın hukuksuz ve mesleki esaslara aykırı uygulamalarının da bu erozyona zemin hazırladığı, hatta arttırdığı görülmektedir.
Bu uygulamalardan birisi de öğretmene okullarda nöbet tutturulmağıdır. Öğretmene nöbet tutturmak, hukuksuz, mesleğe aykırı, angarya ve zorla çalıştırmadır. Öğretmene tutturulan nöbet ne hukuk ilkelerine, öğretmenlik mesleğinin gereklerine uygun olmadığı gibi karşılığında öğretmene bir ödeme de yapılmamaktadır.
1-Öğretmene Nöbet Tutturmak Hukuksuzdur: Hukuk sistemimizde öğretmenlerin nöbet görevlerini düzenleyen ortak yasal bir düzenleme mevcut değildir.
1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu’nun ‘Öğretmenlik’ başlıklı 43. maddesi ‘Öğretmenlik, Devletin eğitim, öğretim ve bununla ilgili yönetim görevlerini üzerine alan özel bir ihtisas mesleğidir.’ hükmünü içermektedir. Buradan da anlaşılacağı üzere öğretmenin asi: görevi eğilim ve öğretimdir. Öğretmenin görevleri arasında sayılmayan nöbet kavramı, kanunun hiçbir yerinde de geçmemektedir.
Yürürlükte bulunan Milli Eğitim Bakanlığı Okul Öncesi Eğitim ve İlköğretim Kurumlan Yönetmeliği ile Milli Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumlan Yönetmeliği’nin 3.maddelerinde yönetmeliğin hazırlanmasına dayanak gösterilen 222, 573, 652, 1739 ve 5580 sayılı kanun ve kanun hükmünde kararnamelerin hiçbirisinde nöbet kavramı geçmemektedir. Bu tablo ortada iken, okullarda ihtiyaç duyulduğunda konuyu temel bir hukuki çerçeveye oturtmak yerine yönetmelik gibi geçici ve yüzeysel düzenlemelere gidilmiştir. Millî Eğitim Bakanlığı Nöbet Hizmetleri Özel Talimatı’nın ise hem yasallığı hem de uygulanabilirliği tartışmalıdır.
2-Öğretmenin Güvenlik Sağlamaya Yönelik Nöbet Tutması Mesleki Açıdan Uygun Değildir:
Öğretmen bir güvenlik görevlisi değildir. Hiçbir öğretmen, öğretmenlik mesleğine yönelik bilgi ve donanımın kazandırıldığı okullarda ya da programlarda, nöbet görevi ile ilgili hiçbir eğitim almamaktadır. Buna rağmen nöbet tutmaya mecbur edilen öğretmen, nöbeti süresince mesleğiyle değil güvenlik işlemleri ile uğraşmak zorunda kalmakta, hatta yaşanan olaylar nedeniyle fiziksel veya sözlü saldırılara hedef olmaktadır. Uygulama bırakın güvenlik sağlamayı, öğretmenin kendi güvenliğini de tehlikeye atmaktadır. Devleti' güvenlik görevini de öğretmenlere yıkarak, onların olası saldırılar karşısında hedef haline getirilmesi kabul edilemez.
3- Öğretmenin Nöbet Görevi Karşılığı Verilmeyen Bir Emek Sömürüsüdür. Hukuki dayanaktan yoksun, mesleğe aykırı nöbet uygulaması, mevcut şekliyle öğretmene dayatılan bir angarya ve zorla fazladan çalıştırmadır. Eğer bütün mesleklerde, nöbet karşılığında ek ödeme yapılmaktadır. Ancak öğretmene fazladan iş yükü getiren bu külfet karşılığında hiçbir ek ücret ödenmemektedir.
Uluslararası Çalışma Örgütü’nün 14 sayılı Sözleşmesi; fazla mesailerin ancak belli bir ücret mukabilinde yapılacağı kabul edilmiştir. Ülkemiz de bu sözleşmenin tarafıdır. Kısaca öğretmenlerin
nöbet hizmeti ve normal mesai saatleri haricindeki verilen her türlü görev, ‘fazla çalışmadır’ ve zorla hiçbir öğretmene dayatılamaz, bila ücret yürütülmesi istenemez.
Anayasamızm'Zorla Çalıştırma Yasağı’ başlıklı 18. maddesinde ‘Hiç kimse zorla çalıştırılamaz. Angarya yasaktır hükmüne yer verilmiştir. Yine Anayasa’nın ‘Ücret Emeğin Karşılığıdır’ başlıklı 55. maddesinde ‘Devlet, çalışanların yaptıkları işe uygun adaletli bir ücret elde etmeleri ve diğer sosyal yardımlardan yararlanmaları için gerekli tedbirleri alır.’ hükmü bulunmaktadır.
Sayılan bütün bu olumsuzluklara rağmen bu uygulama devam edecek ise:
Öncelikle açık ve net bir hukuki zemin oluşturulmalıdır. Nöbet hizmeti anaokulundan liseye kadar eğitimin her kademesini kapsayacak şekilde ortak-yasal bir zemine dayandırılmak, uygulamadık: farklılıklara ve idarecilerin keyfi davranışlarına imkan verilmemelidir. Bir öğretmene haftada birden fazla nöbet verilmemelidir.
1-Öğretmenler güvenlik görevlisi gibi kullanılmamalı, nöbet görevi, mesleğin gerekleriyle sınırlı olmalıdır. En değerli varlıklarımızı emanet ettiğimiz okullarda güvenliği nöbetçi öğretmenler değil, okul polisi ve özel güvenlik görevlileri sağlamalıdır. Okullarımız, başta kameralı takip olmak üzere güvenlik sistemleriyle donatılmalıdır.
Öğretmen nöbetleri eğitsel boyutta yapılandırılmalı, öğretmenlerden güvenlik görevlisi hizmetleri beklenmemelidir. Nöbetçi öğretmen kapı girişinde öğretmen dövmeye gelenleri engelleyen bir polis; esrar, tiner, çakmak gazı çeken öğrencileri karşılayan bir güvenlik görevlisi; zil çaldığında ‘hadi çocuklar içeri’ diyen bir hizmetli; boş geçen dersleri dolduran bir joker; okul idarecilerinin kendi ihtiraslarına göre istediği gibi görevlendirebileceği bir tatmin aracı değildir.
2-Öğretmenlerin tutacağı nöbet mutlaka ücretlendirilmelidir. Bütün diğer meslek gruplarında tutulan nöbetler ‘Fazla Çalışma’ sayılıp ücretlendirilirken, öğretmenlere nöbet hizmetleri İçin herhangi bir ek ücret ödemesinin yapılmaması Anayasa’nın 10. maddesinde düzenlenen eşitlik ilkesine aykırıdır. Bu nedenle, nöbet hizmeti angarya olmaktan çıkarılıp ‘fazla mesai olarak kabul edilmeli, öğretmene nöbet tuttuğu her gün için 6 saat ek ders ücreti ödenmelidir.
Sonuç olarak;
Aktif Eğitim-Sen olarak hukuki temelden yoksun, öğretmenlik mesleğinin esaslarına aykırı, keyfi uygulanan ve karşılıksız emek sömürüsü anlamına gelen nöbet uygulamasına karşı çıkıyoruz Bu uygulamayı bütün okullarımızda protesto ediyor, hükümeti ve MEB’i biran evvel bu konuda hukuki, hakkaniyetli, öğretmene yakışır bir düzenleme yapmaya çağırıyoruz.
