Divriği ilçesinde 8 asır önce inşa edilen yapı, Anadolu Selçuklularının bitişik nizamda yapılan ve bir kadın ve bir erkek tarafından inşa ettirilen tek yapı. UNESCO tarafından Türkiye’de koruma altına alınan ilk eser olan Divriği Ulu Cami ve Darüşşifası, eşsiz mimari özelliklerine rağmen baş mimarının yaptığı tek eser olarak biliniyor. Baş mimar Muğis oğlu Ahlatlı Hürrem Şah’ın öncesinde ve sonrasında başka bir eseri bulunmuyor. İlk tecrübede ortaya çıkartılan ve aradan geçen 8 asıra rağmen benzeri dahi yapılamayan caminin gizemi çözülemiyor. Eserin en dikkat çekici özelliği ise üzerinde bulunan 10 binden fazla motifin hiçbirinin diğerine benzememesi ve hepsinin bilindik tekniklere aykırı olarak asimetrik olması.
BU ÖZELLİKLERİ İLE İLK VE TEK
Divriği Ulu Cami müezzini ve eserin gönüllü mihmandarı Nail Ayhan, Divriği Ulu Cami ve Darüşşifası’nın birçok özelliği ile ilk ve tek olduğunu belirterek, “Divriği Ulu Cami ve Darüşşifası 1228 tarihinde Anadolu Selçukluları zamanında Selçuklulara bağlı Mengücekli beyliği döneminde yapıldı. Dönemin Mengücek şahı Süleyman Şah’ın oğlu Ahmet Şah tarafından camı kısmı yaptırılırken eşi Melike Turan Hanım tarafından da şifahane kısmının yapılması emri verilmiştir. Anadolu Selçukluları'nda bitişik nizamda yapılan tek eserdir. Bir kadın ile erkek tarafından yaptırılan da tek eserdir. 1985 yılında Unesco tarafından Dünya kültür mirasına dahil edilen anıtsal ilk esedir. Eserin baş mimarı Muğis oğlu Ahlatlı Hürrem Şah’tır. Bu baş mimarın evvelinde de eseri yok sonrasında da eseri yok. İlk ve tek eseridir” dedi.
10 BİNDEN FAZLA MOTİFİN HEPSİ FARKLI
Nail Ayhan camiye işlenen 10 binden fazla motifin her birinin farklı olduğunu ifade ederek, “Eserin gerek kapılarına gerekse içerisindeki motiflere, her neresine bakarsanız bakın uzaktan bakıldığında simetrik olduğunu ama yakından incelendiğinde göreceli asimetrinin hakim olduğunu görürsünüz. Herhangi bir eseri ortadan ikiye bölün, bir motifi kıyas alın sağ tarağı ile sol tarafı aynıdır. Burada ise ilk bakıldığında simetrik görülse de detaya inildiğinde farklı olduğu anlaşılır. Eserin tamamında on bin civarında motif vardır. Ama hiçbir motif ve şekil tekrar edilmemiştir. Nasıl insanların göz retinaları birbirini tutmuyorsa, parmak izleri birbirini tutmuyorsa bu eserin üzerindeki motiflerde bir daha bir yerde kendini tekrar etmiyor. Bu da, Allah birdir, tektir, Allah’ın birliği ve tekliği ne vurgu yapmak için baş mimar, hiçbir motifi ve şekli bir yerde bir daha tekrar etmemiştir.” dedi.
Restorasyona alınan caminin içerisine girmek şimdilik mümkün değil. Ancak ziyaretçiler camiyi dışarıdan gezebiliyor. /İHA/
