Hava Kirliliği

Hava Kirliliği
17-06-2022
<p style="margin-left:0cm; margin-right:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="font-family:Calibri,&quot;sans-serif&quot;">B&uuml;y&uuml;k şehirlerde ve end&uuml;stri b&ouml;lgelerinde hava kirliliği ile m&uuml;cadele ana g&ouml;revdir. &Ccedil;evreyi ve canlı yaşamı koruma kısaca &ouml;l&uuml;mleri &ouml;nleme, ulaşım gibi muhtelif kaynaklardan gelen toz ve gaz &ccedil;ıkışlarını kesme veya azaltmadan ge&ccedil;er. Kirli hava ve havadaki tozla uzun s&uuml;reli temas insan sağlığını &ouml;zellikle sinir ve dolaşım sistemini olumsuz etkiler.</span></span></p> <p style="margin-left:0cm; margin-right:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="font-family:Calibri,&quot;sans-serif&quot;">Diğer taraftan, &ccedil;&ouml;l tozlarının meteorolojisi ve toz kimyasının canlı yaşama katkıları herkesi şaşırtmaktadır. Ger&ccedil;ekler ve bulgular, &uuml;lkelerin KOVİD-19 Salgını nedeniyle i&ccedil;ine d&uuml;şt&uuml;kleri ekonomik daralma sonucu olarak hava kirliliğinden daha az etkilendiklerini g&ouml;stermiştir.</span></span></p> <p style="margin-left:0cm; margin-right:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="font-family:Calibri,&quot;sans-serif&quot;">Canlı-cansız varlıkların uyumlu birlikteliği ve temiz &ccedil;evrenin ne kadar &ouml;nemli olduğunu son yaşadığımız KOVID-19 k&uuml;resel salgınında bir kere daha anladık. Doğal (&ccedil;&ouml;l tozları gibi) ve yapay (end&uuml;stri tozları gibi) toz ve gaz &ccedil;ıkışları ve taşınımları insan sağlığı a&ccedil;ısından &ccedil;ok &ouml;nemlidir. Bunların, doğal yaşama etkileri yanında, astronomik olaylarla da ilişkileri vardır.</span></span></p> <p style="margin-left:0cm; margin-right:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="font-family:Calibri,&quot;sans-serif&quot;">Malzeme ve enerjiyi kullanarak biz insanlar uygarlıklarımızı inşa ettik ve s&uuml;re&ccedil; boyunca başta toz ve dumanlar olmak &uuml;zere &ccedil;evreye kirleticileri saldık. Yanardağ p&uuml;sk&uuml;rmeleri, yangınlar ve &ccedil;&ouml;l tozları gibi doğa hadiseleri de hava kirliliği oluşturmaktadır. İnsanoğlu t&uuml;kettiği enerjinin %80&rsquo;inini kirletici fosil yakıtlardan (petrol, k&ouml;m&uuml;r ve doğal gaz gibi) sağlamaktadır. %20&rsquo;lik kısım ise, başta hidroenerji ve n&uuml;kleer olmak &uuml;zere diğer kaynaklardan (g&uuml;neş, r&uuml;zg&acirc;r ve biyoenerji gibi) gelmektedir.</span></span></p> <p style="margin-left:0cm; margin-right:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="font-family:Calibri,&quot;sans-serif&quot;">Kullandığımız enerjinin ikincil formu olan elektrik enerjisi, k&ouml;m&uuml;rl&uuml; termik santrallar ve doğalgaz &ccedil;evrim santralları yanında b&uuml;y&uuml;k &ouml;l&ccedil;&uuml;de yenilenebilir enerji kaynaklarından (hidroelektrik, r&uuml;zg&acirc;r, PV G&uuml;neş ve biyoenerji gibi) ve n&uuml;kleerden elde edilir. </span></span></p> <p style="margin-left:0cm; margin-right:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="font-family:Calibri,&quot;sans-serif&quot;">D&uuml;nya toplam enerji t&uuml;ketimindeki payı %4-7 civarında olan N&uuml;kleer enerji n&ouml;tr kaynak olarak nitelendirilmektedir. Enerji, t&uuml;r&uuml; ne olursa olsun, &uuml;retim ve kullanımı sırasında &ccedil;evreye toz ve gaz şeklinde kirleticiler salınır ve bunlar &ouml;l&uuml;mc&uuml;l sonu&ccedil;lar da doğurur. &Uuml;lkemiz enerji kullanımında kirletici fosil yakıtların toplamı %90 mertebesinde olup, dışa bağımlılığımız y&uuml;ksek d&uuml;zeydedir.</span></span></p> <p style="margin-left:0cm; margin-right:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="font-family:Calibri,&quot;sans-serif&quot;">Koronavir&uuml;s Salgını nedeniyle, 2020 Mart başından itibaren D&uuml;nyanın bir&ccedil;ok şehri kapandı ve hava kirliliği hızla d&uuml;şt&uuml;, Nisan ve mayıs aylarında dip yaptı sonra gevşemeyi takiben Temmuz&rsquo;dan itibaren mavi g&ouml;ky&uuml;z&uuml; tekrar griye d&ouml;nd&uuml;. Aşılama ile rehavete kapılan gelişmiş ekonomilerde hava kirliliği, solunum sağlığı a&ccedil;ısından rahatsızlık yaratan COVİD-19 &ouml;ncesi seviyelere yaklaşmıştır.</span></span></p> <p style="margin-left:0cm; margin-right:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="font-family:Calibri,&quot;sans-serif&quot;">Vir&uuml;s, &uuml;lkelerde on binlerce ve y&uuml;z binlerce insanı &ouml;ld&uuml;rd&uuml; ve d&uuml;nyanın d&ouml;rt bir yanındaki ekonomileri alt&uuml;st etti. &Uuml;lkelerin gelirleri d&uuml;şt&uuml;k&ccedil;e hava kirliliği de d&uuml;ş&uuml;yor! 2020 ilkbaharında, Hindistan&rsquo;ın kuzeyindeki Jalandhar sakinleri, 160 km uzaklıktaki karla kaplı Himalaya dağlarını ilk defa g&ouml;rd&uuml;ler. Onlarca yıldır g&ouml;rmedikleri bu g&uuml;zel manzara, havada daha &ouml;nce &ccedil;ok bulunan kirletici miktarının d&uuml;şmesi sayesinde olmuştur.</span></span></p> <p style="margin-left:0cm; margin-right:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="font-family:Calibri,&quot;sans-serif&quot;">Hava kirliliği tek başına insan faaliyetlerine bağlı değildir, r&uuml;zg&acirc;r hızı, yağış ve nem gibi hava koşulları da etkilidir. DS&Ouml; tarafından, d&uuml;nya n&uuml;fusunun yaklaşık %90&rsquo;ının hava kalitesinin k&ouml;t&uuml; olduğu yerlerde yaşadığı tahmin ediliyor. 2016 yılında 290.000 &ccedil;ocuk dahil 4,2 milyon kişinin solunum yolu enfeksiyonları ve akciğer kanseri gibi hava kirliliğiyle ilgili hastalıklardan erken &ouml;ld&uuml;ğ&uuml; d&uuml;ş&uuml;n&uuml;l&uuml;yor. Milyonlarca kişi kronik sağlık sorunundan muzdarip.</span></span></p> <p style="margin-left:0cm; margin-right:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="font-family:Calibri,&quot;sans-serif&quot;">CREA tarafından, KOVİD-19 salgını başladığından beri artan hava kalitesi sayesinde b&uuml;y&uuml;k şehirlerde yaklaşık 15.000 kişinin hayatının kurtulduğu belirtilmiştir. Delhi&rsquo;de hava kirliliği nedeniyle tehdit altında olan yaklaşık 4.600 kişi, KOVİD-19&rsquo;un getirdiği temiz hava sayesinde &ouml;l&uuml;mden kurtulmuştur.</span></span></p> <p style="margin-left:0cm; margin-right:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="font-family:Calibri,&quot;sans-serif&quot;">Salgın sonrası canlanan iş yaşamı ve artan servis hizmetleriyle ilişkili olarak şehirlerde trafik sorunu daha da arttı. Bu durum, kirliliğin b&uuml;y&uuml;k şehirlerde KOVİD-19 &ouml;ncesi seviyeleri aşacağını g&ouml;stermektedir. Kirlilikteki bu artış, &ouml;zellikle KOVİD-19&rsquo;a karşı savunmasız olan astım hastaları i&ccedil;in tekraren &ouml;l&uuml;mc&uuml;l etki doğurabilecektir.</span></span></p>
ÖNCEKİ YAZILARI
SİZİN DÜŞÜNCELERİNİZ?